کاتتر گذاری متناوب تمیز (CIC) در دختران وپسران

 چرا باید کاتتر گذاری متناوب تمیز(CIC) انجام داد؟

CIC(دختران و پسران) راهی برای تخلیه مثانه است در زمانی که به دلیل بیماری هایی مانند مثانه عصبی (نوروژنیک)، مثانه قابلیت تخلیه طبیعی ادرار را ندارد. مثانه به مانند یک کیسه عضلانی نقش مهمی در ذخیره ادرار پس از ترشح آن از کلیه ها دارد. برای عملکرد طبیعی مثانه باید هماهنگی لازم و دقیق بین عضلات و اعصاب آن برقرار باشد.

به دلیل بیماری‌های دستگاه عصبی مرکزی و نخاع  یا بیماری های مثانه(مثانه عصبی یا نوروژنیک)، ذخیره و تخلیه مثانه به درستی انجام نمی گیرد.  ماندن ادرار به مدت غیر معمول در مثانه و عدم تخلیه به موقع آن موجب عفونت ادراری و در نهایت آسیب به دستگاه ادراری به خصوص کلیه ها می گردد. اگر این تخلیه ادرار به درستی انجام نشود در دراز مدت می‌تواند باعث چروکیده شدن و به اصطلاح نارسایی مزمن کلیه گردد.

استفاده از کاتتر گذاری متناوب تمیز (CIC) باعث پیشگیری از:

• عفونت ادراری
• پیشگیری از آسیب بیشتر به دستگاه ادراری و کلیه ها

به طور خلاصه درCIC (کاتتر گذاری متناوب تمیز)،  یک کاتتر یا سوند ادراری از طریق مجرای خروجی ادرار وارد مثانه می شود و پس از آن ادرار از طریق همین کاتتر از مثانه به بیرون و در داخل ظرفی ریخته می شود. در کودکانی  که سن پایین تری دارند این روش باید توسط والدین آنها انجام  گیرد.

روش انجام CIC (کاتتر گذاری متناوب تمیز):

وسایل لازم برای CIC:

• از کاتتر با سایز مناسب استفاده نمایید
• صابون ضد عفونی کننده و آب
• پارچه شسته شده
• ظرف بزرگ برای جمع آوری ادرار
• تهیه ژل محلول در آب مانند (K-Y JELLY  ؛ توجه نمایید که از وازلین هرگز استفاده نکنید).

پس از ارائه توضیحات و دستورات لازم توسط پزشک درمان کننده ، بیمار مبتلا به آسیب مثانه، برای انجام دقیق کاتترگذاری  باید دستورات زیر را بدقت رعایت نماید:

• دستهای خود را با آب و صابون به دقت بشویید
• فرزندتان را به پشت بخوابانید یا زانوها را خم نمایید (شبیه قورباغه) یا پاها را باز و از هم جدا نمایید. برای این کار می توانید از دستشویی فرنگی و یا ویلچر هم استفاده نمایید.

• در دختران : پوستی که در هر طرف واژن و یا مجرای ادرار وجود دارد را با انگشت شست و نشانه از هم جدا تا مجرای ادرار دیده شود.  دخترانی که بتواند کاتتر گذاری را انجام دهند می‌توانند برای دید بهتر از یک آیینه استفاده کنند.

• مانند شکل با آب و صابون ناحیه مورد نظر را شستشو دهید.
• برای پسران: باید ناحیه آلت با آب و صابون شستشو شود.
• کاتتر را با مقدار کمی ژل آغشته نمایید.
• از او بخواهید تنفس های عمیق دم و بازدم داشته باشد با این کار عبور کاتتر یا سوند راحت تر اتفاق می‌افتد.
• هرگز کاتتر را با فشار زیاد عبور ندهید.
• کاتتر را به آرامی به داخل فرو ببرید تا ادرار از آن تخلیه شود پس از آن هم به اندازه یک سانتی متر دیگر فرو ببرید.

• کمی وقت صرف فرمایید تا تمام ادرار تخلیه شود.
• با فشار آهسته به قسمت پایین شکم او را در تخلیه بهتر ادرار همراهی نمایید.  این فشار آهسته اصطلاحاً به نام مانور (Crede) معروف است. البته با فوت کردن های عمیق کودک، تخلیه بهتر اتفاق می‌افتد.
• وقتی ادرار  تخلیه شد کاتتر را به آرامی خارج کنید.
• پوست آن ناحیه را کاملا خوب شستشو داده و ناحیه مرطوب را خشک کنید.
• او را برای همکاری مناسب تشویق نمایید.
• همیشه به اندازه، ظاهر و بوی ادرار دقت کافی داشته باشید.  ادرار موجود در ظرف را در داخل دستشویی تخلیه نمایید.
• دستهای تان  با آب و صابون به دقت بشویید.

نگهداری از کاتتر (سوند ادراری )برای CIC

از این کاتتر برای چندین بار می توان  استفاده نمود. دستورات لازم زیر را برای نگهداری سوند رعایت نمایید:

• پس از استفاده از کاتتر آن را با آب گرم و صابون بشویید. در انتها کاتتر را با آب روان گرم آبکشی نمایید.
• می‌توانید از کاغذهای توالت برای خشک کردن کاتتر استفاده نمایید. سپس آن را در داخل یک کیسه پلاستیکی قرار دهید سعی کنید این کیسه را هر بار عوض نمایید. البته به جای کیسه می‌توانید از یک جعبه تمیز هم استفاده کنید.
• کاتتر ها را می توانید یک روز در میان در سرکه سفید ۱۰۰% خیس نمایید و سپس آن را با آب گرم فراوان بشویید تا خشک شود.
• از این کاتتر ها می توانید به مدت یک هفته استفاده نمایید؛ لیکن بهتر است هرکاتتر تنها به مدت یک روز مورد استفاده قرار گیرد
• معیار تعویض کاتتر می‌تواند پیچ‌خوردگی، سفت شدن، ترک خوردن و یا هرگونه آسیب ظاهری باشد.

دقت نمایید شما برای CIC لازم نیست با هربار ادرار گرفتن کاتتر را دور بیاندازید

برای پیشگیری از عفونت ادراری در CIC (کاتتر گذاری متناوب تمیز)،لازم است اصول زیر را به دقت رعایت نمایید:

• به مقدار فراوان آب بنوشید.
• لباس تنگ استفاده نکنید.
• از استحمام بیش از اندازه در وان کف صابون بپرهیزید.
• سی آی سی را به موقع انجام دهید یعنی قبل از اینکه مثانه بیش از اندازه پر شود.
• حتما قبل از سی آی سی یا کاتتر گذاری دست های خود را به درستی با آب و صابون بشویید.نیازی به پوشیدن دستکش در هنگام گذاشتن کاتتر ادراری وجود ندارد.
• بعد از هر اجابت مزاج حتماً به نحوه شستشو دقت نمایید.  نحوه شستشو نباید از عقب به جلو باشد زیرا این کار باعث انتقال عفونت های ناحیه مقعد به قسمت ادراری تناسلی فرد می‌شود.​