سیستوسل(افتادگی مثانه)

سیستوسل که با نام پرولاپس)افتادگی( مثانه شناخته میشود، بیرون زدگی یا افتادگی مثانه به داخل واژن است.

همانطور که میدانید مثانه در ناحیه آناتومیک لگن قرار دارد که توده ای عضلانی و بالونی شکل است و با ادرار پر میشود. در طی ادرار کردن، ادرار از طریق مجرای ادراری که در پایین مثانه واقع شده است تخلیه میشود. مجرای ادراری لوله ای است که ادرار را به خارج از مثانه هدایت میکند.

واژن یک لوله زنانه است که در کنار مجرای ادرار قرار دارد و ارتباط رحم و مجرا به خارج از بدن را فراهم میکند.

اتیولوژی(سبب شناسی) و پاتولوژی(آسیب شناسی)

سیستوسل زمانی رخ میدهد که عضلات و بافت های حمایتی بین مثانه و واژن تضعیف شده و دچار کشیدگی میشود که اجازه میدهد مثانه از موقعیت نرمال خود جدا و به داخل واژن یا محل باز شدن آن بیافته.

در سیستوسل بافت مثانه دست نخورده باقی میماند ولی گاهی با پوست واژن پوشیده میشود.

همچنین سیستوسل ممکن است در اثر آسیب به عضلات و بافت هایی که اندام های داخل لگن را نگه میدارند اتفاق بیافتد.

آسیب و تضعیف عضلات لگن و بافت های حمایتی ذکر شده میتواند در نتیجه زایمان طبیعی(واژینال) و یا حاصل شرایطی که فشار داخل شکم را افزایش میدهند باشد مثل:

فشار های مکرر حرکات روده ای

یبوست مزمن

سرفه های مزمن و شدید

اضافه وزن و چاقی زیاد

افزایش سن(که عضلات قدرت خود را از دست میدهند)

*هنوز ارتباط دقیق و مشخصی برای ریسک فاکتور بودن یاِسگی برای سیستوسل پیدا نشده است.

علایم سیستوسل(افتادگی مثانه)

علایم سیستوسل میتواند طیف گسترده ای از بی علامتی در سیستوسل های خفیف تا موارد زیر در سیستوسل های پیشرفته تر باشد:

ورم و التهاب لگن

احساس گرما در لگن

مشکل در شروع ادرار

احساس دفع نا کامل ادرار

تکرر ادرار

نیاز فوری ادرار

احتباس ادرار (در سیستوسل های شدید رخ میدهد)

بی اختیاری استرسی (زمان هایی که فشار شکم بالا میرود مثل سرفه یا عطسه یا والسالوا (حبس نفس انقباض عضلات تنفسی و شکمی) فرد بی اختیار میشود).

تشخیص سیستوسل

تشخیص سیستوسل نیاز به تست های پزشکی(رادیوگرافی) و معاینه دقیق و گرفتن شرح حال خوب دارد. سپس با استفاده از طبقه بندی زیر سیستوسل را درجه بندی میکنیم که نشاندهنده میزان افتادگی مثانه به داخل واژن است:

1.سطح خفیف: مثانه فقط مقدار اندکی به داخل واژن افتاده

2.سطح متوسط :مثانه مقدار زیادی وارد واژن شده

3.سطح شدید: مثانه کامل وارد واژن است و به خروجی واژن رسیده.

درمان سیستوسل

درمان سیستوسل بسته به شرایط و شدت علایم آن دارد، اگر سیستوسل باعث ناراحنی زیاد نشده باشد ، درمان میتواند فقط جلوگیری از مواردی باشد که آن را تشدید میکند مثل:جلوگیری از بلند کردن وسایل سنگین یا هر موردی که فشار شکم را زیاد میکند.

اما اگر شدت سیستئسل زیاد بود و علامت های ناراحت کننده داشته باشد درمان طیف بیشتری دارد.

میتوان ورزش(کگل) عضلات لگن یا جراحی باشد.

ورزش های لگن باعث تقویت عضلات لگن شده و باعث کاهش پیشرفت سیستوسل میشود.

اين روش مانند زماني است كه شخص در هنگام ادرار نمودن میخواهد جريان ادرار خود را قطع كند.
پس بیمار عضلات مورد استفاده در قطع جريان ادرار را حدود ١٠ ثانیه مي فشارد و سپس براي مدت ١٠ ثانیه آنها را شل میكند اين ٢۵ بار و هر روز حداقل ٣عمل را هر دفعه ٣٠ بار انجام ، بايد انجام دهد بهتر است اوايل در وضعیت نشسته بر روي صندلي سفت انجام دهد ولي بعداٌ در هر وضعیتي (نشسته ، ايستاده ، خوابیده ) قابل انجام میباشد.

روش درمانی دیگر استفاده از  vaginal pessary  است که در آن یک پروتز به نام پساری در واژن قرار داده میشود و باعث میشود مثانه در جای طبیعی خود باقی بماند.

جراحی هم به صورتی است که دیواره واژن ترمیم و مثانه در محل آناتومیک خود فیکس میشود.