طبقه بندی سنگ های ادراری

سنگ های ادراری بر اساس اندازه سنگ، محل، ویژگی سنگ در عکس های رادیوگرافی، علت تشکیل سنگ، ترکیبات تشکیل دهنده سنگ و خطر عود سنگ طبقه بندی می شوند.

اندازه سنگ ادرار

اندازه سنگ معمولا بر اساس یک یا دو بعد سنگ بیان می شود، و به صورت تا ۵ میلی متر، ۵ تا ۱۰، ۱۰ تا ۲۰، و بزرگ تر از ۲۰ میلی متر در بزرگترین قطر سنگ طبقه بندی می شوند.

محل سنگ ادراری

سنگ ها را براساس محل آناتومیکی آن می توان تقسیم کرد: به صورت بخش (کالیس) فوقانی، میانی، یا تحتانی کلیه; لگنچه کلیه; بخش فوقانی، میانی یا تحتانی حالب; و مثانه.

بیماری های همراه با تشکیل سنگ ادراری

    پرکاری غده پاراتیروئید (هایپرپارا تیروئیدیسم)
رسوب منتشر کلسیم در بافت کلیوی (نفروکلسینوزیس)
بیماری های دستگاه گوارش ( مثل بایپاس ژژونو- ایلئال)، برداشتن بخشی از روده، بیماری کرون، سوء جذب
سارکوئیدوزیس

سنگ های ادراری با منشاء ژنتیکی

    سیستینوری (دفع سیستین در ادرار)
هیپراگزالوری اولیه (افزایش دفع بیش از حد طبیعی اگزالت در ادرار)
اسیدوز توبولار کلیوی (نوع ۱)
گزانتینوری (دفع گزانتین توسط ادرار)
سندروم لش – نیهان
سیستیک فیبروزیس

اختلالات آناتومیکی همراه با سنگ سازی ادراری:

•     کلیه اسفنجی مدولاری ( اتساع لوله های کلیوی)
•     انسداد محل اتصال حالب به لگنچه
•     دیورتیکول کالیس، کیست کالیس
•     تنگی حالب
•     برگشت ادرار از مثانه به کلیه
•     کلیه های نعل اسبی
•     یورتروسل ( گشادی محل اتصال حالب به مثانه)

تشخیص سنگ های ادراری

بیماران با سنگ ادراری معمولا با درد پهلو، تهوع، و گاهی اوقات تب مراجعه می کنند، اما ممکن است بدون علامت باشند.ارزیابی دقیق شامل گرفتن شرح حال دقیق و معاینه می باشد. تشخیص بالینی باید با تصویربرداری مناسب تائید شود.
سونوگرافی اولین اقدام تشخیصی است که توصیه می شود. این روش بی خطر ( فقدان خطر اشعه)، کم هزینه و قابل تکرار است. سونو گرافی می تواند سنگ های کالیس (حجره های کلیه)، لگنچه کلیه و همچنین محل اتصال حالب به لگنچه و محل اتصال حالب به مثانه را نشان داده و اتساع مجاری ادراری ناشی از انسداد بوجود آمده توسط سنگ را مشخص می کند. حساسیت و در واقع توانایی سونوگرافی برای تشخیص سنگ بر اساس اندازه و محل سنگ متفاوت بوده و در کل حدود ۷۸ درصد است.

عکس ساده شکم (KUB) حساسیت و توانایی ۴۴ تا ۷۷ درصد در تشخیص سنگ ادراری دارد.

سی تی اسکن بدون ماده رنگی (بدون کنتراست) روش تصویربرداری استاندارد برای تشخیص درد حاد پهلو می باشد و مدت هاست که جایگزین عکس رنگی سیستم ادراری (IVP) شده است.